16.11.2005 r., godz.10:45 - 12:00
żródło: https://i.ytimg.com/vi/code>
WYKŁAD 29:
LOKALNE, REGIONALNE I GLOBALNE SKUTKI UPADKU MATERII POZAZIEMSKIEJ
prof. dr hab. Wojciech Stankowski
Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Film:
|
Odbiór obrazu wideo w tym oknie wymaga zaktualizowanej w przeglądarce instalacji wtyczki Wykład oraz jego transmisję i postprodukcję DVD |
Streszczenie:
Kosmogeneza globu ziemskiego, poczynając od punktu wyjścia po współczesność, wciąż pozostaje daleka od zadawalającego rozwiązania i akceptacji spójnego paradygmatu. W zakresie zainteresowań geologii nawet kwestia uwarunkowań dynamiki powierzchniowych warstw Ziemi oraz przemian jej rzeźby i paleośrodowisk wciąż jest silnie dyskutowana. Najpowszechniej akceptowana jest koncepcja tzw. tektoniki płyt/kier litosfery. Niejako w jej cieniu trwają dociekania odnośnie do zjawiska ekspansji, co skutkuje postrzeganymi w czasie geologicznym, zmianami promienia ziemskiego.
W tym miejscu pojawia się pytanie o rolę stałego docierania do grawitacyjnego pola Ziemi materii pozaziemskiej. Skutki tego zjawiska, poczynając od ilości materii, a w efekcie zmian masy globu, generowania form impaktowych, wpływania na przemiany świata zwierzęcego i roślinnego, bywają wyraźnie czytelne w skali lokalnej, regionalnej, a sugeruje się, że także w skali globalnej.
Upowszechnione zostało przeświadczenie o impaktowej genezie części cezur stratygraficznych - np. granicy perm/trias i trias/jura, a nade wszystko kreda/trzeciorzęd. Spektakularne impaktowe uzasadnianie tych momentów w dziejach Ziemi nie znajduje jednak zadawalających dowodów geologicznych.
Skutki upadku materii międzyplanetarnej są nad wyraz czytelne na ciałach niebieskich nie posiadających atmosfery. Ziemia otoczona ochronnym "atmosferycznym parasolem" nie posiada tak wyrazistych impaktowych form rzeźby, aczkolwiek trzeba podkreślić, że wielu z nich nie potrafimy dotąd w pełni rozpoznawać.
Poligonem badawczym oraz podstawą niniejszego wystąpienia akcentującego zapis upadku materii pozaziemskiej są obszary Wielkopolski i Estonii z odwołaniami do krateru Riss w Niemczech. Na tych przykładach ukazane zostaną skutki lokalne i regionalne docierania do Ziemi allochtonicznej materii, poczynając od zapisu litologicznego (obecności dobrze rozpoznawalej materii obcego pochodzenia), przez cechy rzeźby form impaktowych, po procedury datowania ich powstania oraz późniejszych przemian.
W zakończeniu nastąpi powrót do globalnych paleośrodowiskowych przemian Ziemi (wzmiankowanych cezur stratygraficznych), a także podjęty zostanie problem implikacji upadku materii pozaziemskiej w kontekście zmian masy i rozmiarów globu ziemskiego.
Sylwetka:
Wojciech STANKOWSKI, prof. dr hab. geomorfolog, geolog czwartorzędu. W latach 1981-1984 był dyrektorem Instytutu Badań czwartorzędu, w latach 1984-1985 prorektorem UAM a od 2002 dyrektorem Instututu Geologii UAM. Jest przewodniczacym Komitetu Olimpiady Geograficznej i Nautologicznej. Autor pond 130 publikacji i 3 skryptów uniwersyteckich, autor podrecznikow do geografii dla szkoły średniej, współautor programu nauczania geografii w gimnazjum.
